प्रधानमन्त्रीको नेतृत्वमा”सफा नेपाल अभियान”शुरु हुँदै…मन्त्रीका उपलब्धि र प्रतिबद्धता यस्ता छन्…

वरिष्ठ पत्रकार जगदीश खरेल निरन्तर रूपमा खानेपानी र सरसफाइ सम्बन्धी बहस कार्यक्रम “Talk of Town” मार्फत जनचेतना फैलाउँदै आउनुभएको छ। यस अङ्कमा, खानेपानी मन्त्री प्रदीप यादवसँग सुरक्षित र दिगो खानेपानी तथा सरसफाइका सन्दर्भमा हालका योजनाहरू र आगामी कदमहरूबारे गहिरो छलफल भएको छ।

मन्त्री यादवले यस कार्यक्रममार्फत सरकारको प्रगति र आगामी दिनमा दिगो विकास लक्ष्यसँग 2030 नजिक पुग्दै गर्दा नेपाल सरकारले खानेपानी र सरसफाइका क्षेत्रमा कस्ता काम गरिरहेको छ भन्ने बारे जानकारी गराउनुभयो। उहाँले मन्त्रालयका विभिन्न पहलहरू र योजनाहरूको बारेमा विस्तृत रूपमा प्रकाश पार्नु भयो।

चार महिना अघि, मन्त्री यादवले मन्त्री स्तरको निर्णय गरेर खानेपानी मन्त्रालयलाई खानेपानी र सरसफाइ मन्त्रालयमा रूपान्तरण गर्नुपर्ने आवश्यकताको बारेमा क्याबिनेटमा प्रस्ताव प्रस्तुत गर्नुभएको थियो। यस प्रस्तावमा केहि कानूनी अड्चनहरू आए पनि, मन्त्री यादवले यस विषयमा स्पष्ट जानकारी दिनुभएको छ कि आगामी आर्थिक वर्षमा खानेपानी र सरसफाइ मन्त्रालयलाई एकीकृत निकायका रूपमा काम गर्न अनुमति दिइनेछ।

नेपालको पहिलो पटक, भारत सरकारसँगको सहकार्यमा खानेपानी र सरसफाइको क्षेत्रमा महत्वपूर्ण सम्झौतापत्र (MOU)मा हस्ताक्षर गरिएको थियो, जसलाई ऐतिहासिक उपलब्धि मान्न सकिन्छ। मन्त्री यादवले यसलाई नेपालको लागि ठूलो सफलता मान्दै यसबाट अवसरहरू बढ्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो।

मन्त्री यादवले भन्नुभयो, “हामीले भारतबाट नयाँ प्रविधि र रणनीतिहरू सिक्ने अवसर पाऊने छौं, जसले नेपालमा खानेपानी र सरसफाइका क्षेत्रमा सुधार गर्न मद्दत गर्नेछ। हामी जलवायु परिवर्तनका कारण बढिरहेका चुनौतीहरूको समाधान गर्न प्रतिबद्ध छौं।”

भारतसँगको सहकार्यबाट नेपाललाई अत्याधुनिक प्रविधि र उपकरणहरू प्राप्त गर्ने अवसर मिल्ने छ, जसले सरसफाइ व्यवस्थापनमा सुधार ल्याउनेछ।

नेपालमा 98% नागरिकले खानेपानीको पहुँच पाइसकेका छन्, जबकि 2% नागरिक अझै पानीको शुद्धता र पहुँचबाट वञ्चित छन्। मन्त्री यादवले जानकारी दिनुभयो कि आगामी एक वर्षमा 56% नागरिकलाई शुद्ध पानीको पहुँच सुनिश्चित गर्नका लागि 6 अरब रुपैयाँ बजेट निर्धारण गरिने छ।

यद्यपि, सरसफाइको क्षेत्रमा भने केवल 95% घरधुरीलाई मात्र सहज चर्पीको पहुँच उपलब्ध छ। मधेश क्षेत्रमा 12% जनताले अझै सहज चर्पीको सुविधा प्राप्त गर्न सकेका छैनन्। यसलाई सुधार गर्न नेपाल सरकारले प्रदेश र स्थानीय सरकारहरूसँग मिलेर काम गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको मन्त्री यादवले स्पष्ट पार्नुभयो।

मन्त्री यादवले अब चाँडै नै कार्यसमूह (task force) गठन गरेर विभिन्न योजनाहरूलाई अघि बढाउने कुरा पनि साझा गर्नुभयो। उहाँले भन्नुभयो, “हामीले विभिन्न क्षेत्रमा भारतसँगको तालमेल र सहकार्यलाई प्रयोग गर्दै कामलाई तीव्रता दिनुपर्ने छ।”

मन्त्री यादवले “सफा नेपाल अभियान” लाई राष्ट्रिय प्राथमिकता दिने कुरा पनि उल्लेख गर्दै, यस अभियानलाई आगामी बजेटमा समावेश गर्ने तयारी भइरहेको जानकारी दिनुभयो।

खानेपानी र सरसफाइ मन्त्रालयका कामहरूलाई प्राथमिकतामा राखेर सरकारले विभिन्न स्थानीय निकायसँग साझेदारी गर्दै काम अघि बढाउने योजना बनाइरहेको छ।

नेपालमा जलवायु परिवर्तनका कारण पानीको स्रोत घट्दै जानु र मुहानहरू सुक्दै जानुका कारण पानी आपूर्ति र सरसफाइका क्षेत्रमा थप चुनौतीहरू उत्पन्न भएका छन्। यद्यपि, मन्त्री यादवको नेतृत्वमा यस समस्यामा सुधार ल्याउनका लागि नयाँ र प्रभावकारी कदमहरू उठाइँदैछन्।

यसरी, नेपालले खानेपानी र सरसफाइको क्षेत्रमा दिगो विकासका लागि गरेको पहल र योजनाहरूको कार्यान्वयन आगामी वर्षमा थप तीव्रता पाउने अपेक्षा गरिएको छ।

(खानेपानी मन्त्री प्रदीप यादवसँग कुराकानी हेर्न तलको लिंकमा क्लिक गर्नुहोस्)